Thành lập công ty cổ phần: Quy trình và lưu ý quan trọng

Công ty cổ phần là loại hình doanh nghiệp có tính pháp lý cao, khả năng huy động vốn linh hoạt và cơ cấu quản trị rõ ràng, phù hợp với các mô hình kinh doanh quy mô trung bình đến lớn. Tuy nhiên, so với các loại hình khác, việc thành lập công ty cổ phần đòi hỏi sự hiểu biết kỹ về quy trình, hồ sơ pháp lý, vai trò của cổ đông sáng lập, cũng như những lưu ý quan trọng về vốn điều lệ và điều lệ công ty. Bài viết này sẽ giúp bạn nắm bắt toàn bộ quy trình và lưu ý thực tế cần chuẩn bị để đăng ký doanh nghiệp thành công.

Công ty cổ phần là gì?

Theo Luật Doanh nghiệp 2020, công ty cổ phần là doanh nghiệp trong đó:

• Vốn điều lệ được chia thành nhiều phần bằng nhau gọi là cổ phần.
• Có ít nhất 3 cổ đông sáng lập và không giới hạn số lượng tối đa.
• Cổ đông chỉ chịu trách nhiệm trong phạm vi vốn góp.

Công ty cổ phần có tư cách pháp nhân, có thể phát hành cổ phiếu để huy động vốn và được phép niêm yết trên sàn chứng khoán nếu đáp ứng điều kiện pháp luật.

Khi nào nên chọn mô hình công ty cổ phần?

Loại hình này đặc biệt phù hợp với:

• Doanh nghiệp định hướng mở rộng nhanh, quy mô lớn.
• Các startup có chiến lược gọi vốn đầu tư từ sớm.
• Mô hình có nhiều cổ đông cùng góp vốn, phân chia quyền lực rõ ràng.

Nếu bạn cần sự linh hoạt trong chuyển nhượng cổ phần, thu hút đầu tư, hoặc sau này có định hướng IPO, thì công ty cổ phần là lựa chọn phù hợp nhất.

Quy trình thành lập công ty cổ phần năm 2025

1. Chuẩn bị thông tin đăng ký doanh nghiệp

• Tên công ty (không trùng, không gây nhầm lẫn)
• Địa chỉ trụ sở chính hợp pháp
• Ngành nghề kinh doanh
• Mức vốn điều lệ
• Danh sách cổ đông sáng lập
• Người đại diện theo pháp luật

2. Soạn thảo hồ sơ công ty cổ phần

• Giấy đề nghị đăng ký doanh nghiệp (theo mẫu)
• Danh sách cổ đông sáng lập (theo mẫu)
• Dự thảo điều lệ công ty
• Bản sao giấy tờ tùy thân của cổ đông và người đại diện pháp luật
• Giấy ủy quyền (nếu ủy quyền nộp hồ sơ)

3. Nộp hồ sơ tại Sở Kế hoạch và Đầu tư

Qua Cổng thông tin quốc gia hoặc trực tiếp. Thời gian xử lý: 3 – 5 ngày làm việc.

4. Nhận Giấy chứng nhận đăng ký doanh nghiệp

Hồ sơ hợp lệ sẽ được cấp giấy phép kinh doanh kèm mã số thuế.

5. Khắc dấu pháp nhân và công bố thông tin

Khắc dấu tròn doanh nghiệp và thực hiện công bố thông tin đăng ký trên hệ thống quốc gia.

6. Thực hiện nghĩa vụ thuế ban đầu

• Mở tài khoản ngân hàng
• Kê khai lệ phí môn bài
• Đăng ký hóa đơn điện tử
• Đăng ký phương pháp tính thuế GTGT

Lưu ý về cổ đông sáng lập và vốn điều lệ

Cổ đông sáng lập

• Phải góp đủ vốn trong 90 ngày kể từ ngày cấp giấy phép.
• Trong 3 năm đầu, việc chuyển nhượng cổ phần phải được các cổ đông sáng lập còn lại đồng ý.

Vốn điều lệ

• Không quy định mức tối thiểu (trừ ngành nghề có điều kiện).
• Nên khai báo mức vốn phù hợp để thuận lợi làm việc với ngân hàng, đối tác.

Điều lệ công ty: Cơ sở vận hành nội bộ bền vững

Điều lệ công ty là văn bản quan trọng quy định hoạt động nội bộ doanh nghiệp. Một điều lệ chặt chẽ sẽ giúp doanh nghiệp:

• Quản trị quyền – nghĩa vụ cổ đông
• Giải quyết tranh chấp trong việc chia lợi nhuận, biểu quyết
• Xử lý việc chuyển nhượng cổ phần, bổ sung cổ đông
• Phân công chức năng Ban Giám đốc, HĐQT rõ ràng

Điều lệ nên được soạn cẩn thận ngay từ đầu để tránh phát sinh rủi ro pháp lý trong tương lai.

Những lỗi thường gặp khi đăng ký công ty cổ phần

• Chưa đủ 3 cổ đông sáng lập hợp lệ
• Thiếu chữ ký hoặc thông tin sai lệch trong hồ sơ
• Góp vốn bằng tài sản nhưng không định giá đúng quy trình
• Không lập sổ đăng ký cổ đông
• Không cập nhật điều lệ khi có sự thay đổi

Vận hành công ty cổ phần: Khởi đầu phải đúng – Quản trị phải chuẩn

Việc thành lập công ty cổ phần đòi hỏi sự chuẩn bị kỹ về hồ sơ, kiến thức pháp lý và cách vận hành sau khi đăng ký. Không chỉ là một thủ tục đăng ký, công ty cổ phần là một hệ thống đòi hỏi tính minh bạch, kỷ luật và đồng thuận cao trong nội bộ.

Muốn công ty cổ phần vận hành hiệu quả, chủ doanh nghiệp cần đặc biệt lưu ý đến việc xây dựng điều lệ công ty rõ ràng, lựa chọn đúng cổ đông sáng lập có cùng định hướng, và thiết lập vốn điều lệ phù hợp với mục tiêu kinh doanh.

Nếu chưa chắc chắn về các quy trình pháp lý, đừng ngần ngại lựa chọn một đơn vị tư vấn chuyên nghiệp để đồng hành từ bước đầu – giúp công ty của bạn khởi đầu bài bản, vận hành vững chắc và sẵn sàng mở rộng.